Zowel burgers als bedrijven kunnen te maken krijgen met de handhaving van de milieuwetgeving. Een bedrijf krijgt bijvoorbeeld regelmatig een toezichthouder van de gemeente op bezoek. Maar ook de politie kan een bedrijf komen controleren op het voldoen aan de milieuwetgeving.
Milieuwetgeving, handhaving
De gemeente beschermt het milieu binnen haar grondgebied. Bedrijven moeten voor het uitoefenen van hun werk aan de gestelde milieuregels voldoen. Indien u van mening bent dat in uw omgeving sprake is van onnodige of buitensporige milieubelasting, dan kunt u dit melden aan de gemeente.
Gang van zaken
Als u een milieuovertreding of -misdrijf vermoedt, heeft u diverse mogelijkheden om dit kenbaar te maken.
- U kunt een melding doen bij de gemeente. U kunt hierbij een verzoek tot handhaving indienen en eisen dat de gemeente de gedane melding schriftelijk vastlegt. U kunt bijvoorbeeld de gemeente vragen binnen een bepaalde termijn een waarschuwing te versturen waarin staat dat de gemeente bestuursdwang zal toepassen als de milieuovertreding voortduurt. Ook kunt u in bepaalde gevallen de gemeente verzoeken tot het nemen van andere maatregelen (zoals het opleggen van een dwangsom).
- Bij ernstige milieu-overtredingen kunt u ook de politie inschakelen.
Achtergrond
Preventieve handhaving door de gemeente
Een taak van de gemeente is het voorkomen van ongewenste situaties. Het gaat hierbij om toezicht op de naleving van voorschriften zoals genoemd in vergunningen of in wettelijke regels. Tot de preventieve handhavingstaken door toezichthouders van de gemeente behoort ook het geven van voorlichting, bijvoorbeeld over de juiste verwerking van chemisch afval.
Handhaving door de politie
De politie houdt zich ook bezig met toezicht op de milieuwetgeving. De politie is immers dag en nacht bereikbaar en kan vaak al in een zeer vroegtijdig stadium (dreigende) ongewenste situaties signaleren en daar tegen optreden.
Bevoegdheden van de gemeente
Veel bedrijven krijgen regelmatig een controlebezoek van een toezichthouder van de gemeente. Het is daarom nuttig om te weten wat de bevoegdheden van een toezichthouder zijn. Samengevat heeft deze de volgende bevoegdheden
- Het recht van toegang tot bedrijven en andere plaatsen (behalve woningen) waar milieubelastende activiteiten (kunnen) plaatsvinden.
- Het recht van inzage in relevante bescheiden en het maken van kopieën daarvan.
- Het recht monsters te nemen en goederen te onderzoeken.
- Het recht voertuigen staande te houden en op relevante aspecten te onderzoeken.
- Het recht medewerking en inlichtingen te vorderen die betrekking hebben op een bepaalde toezichtactiviteit.
Een toezichthouder kan, indien hij dat noodzakelijk vindt, de hulp inroepen van de politie.
Een toezichthouder moet zich altijd kunnen legitimeren.
Repressieve handhaving
Als een toezichthouder niet tot afspraken kan komen met een bedrijf om een milieuovertreding op te lossen, kan de gemeente bestuursrechtelijk optreden. Hierbij kan de gemeente
- Een dwangsom opleggen (bij elke overtreding, of periode dat de overtreding duurt een geldelijke boete opleggen).
- De verleende milieuvergunning intrekken en/of het bedrijf verplichten een nieuwe vergunning aan te vragen.
- Het overtredende bedrijf geheel of gedeeltelijk sluiten.
- Bestuursdwang toepassen (bijvoorbeeld het op kosten van de overtreder ongedaan maken van de ongewenste situatie).
Naast het bestuursrechtelijk optreden kan de gemeente, evenals de politie, strafrechtelijk optreden. Strafrechtelijk optreden vindt plaats in nauw overleg met het openbaar ministerie (OM) waarbij de volgende middelen ter beschikking staan
- Het opmaken van een proces-verbaal.
- Het geven van een waarschuwing.
- Het kennisgeven van niet vervolgen wanneer de overtreder aan bepaalde voorwaarden voldoet.
- Het aanbieden van een transactie.
- Inbeslagneming.
- Het treffen van een voorlopige maatregel.
- Vervolging en veroordeling tot een geldboete/hechtenis of gevangenisstraf.
Opsporingsambtenaren voeren de strafrechtelijke handhaving uit. Het zijn politiemensen of speciaal aangewezen ambtenaren van de gemeente. Opsporingsambtenaren hebben andere bevoegdheden dan toezichthouders.
Overige milieuwetgeving
Naast de omgevingsvergunning kan de gemeente op het gebied van de milieuwetgeving ook handhavend optreden in het kader van de Wet bodembescherming of de Boswet. Maar ook op afzonderlijke artikelen van de Wet milieubeheer zoals het illegaal storten van afval of het opzettelijk vervuilen van het milieu, kan de gemeente handhavend optreden.
Overige betrokken instanties
Naast de gemeente zijn er verschillende instanties die zich bezighouden met de handhaving van de milieuwetgeving. In de eerste plaats natuurlijk de politie. Maar ook het waterschap (voor de wet verontreiniging oppervlaktewateren) en de AID (Algemene Inspectie Dienst van het ministerie van Economische Zaken) en de inspectie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu.